Voor de één is gokken een onschuldige vrijetijdsbesteding, voor de ander het begin van een jarenlang gevecht. Zodra het uit de hand loopt, komt een fundamentele vraag: is gokverslaving een ziekte, of is het een persoonlijke keuze?
Die vraag raakt aan moraliteit, wetenschap, zelfbeeld én hoe de samenleving omgaat met verslavingen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erkent gokverslaving, officieel gokstoornis, als een psychische aandoening. Het gaat om oncontroleerbaar gokgedrag, dat ondanks negatieve gevolgen doorgaat.
Neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat dezelfde hersengebieden actief zijn als bij drugs- en alcoholverslaving. Dopamine speelt hierin een sleutelrol: de beloningsstof die vrijkomt bij winst, spanning of zelfs de verwachting van winst.
👉 Het brein van een gokverslaafde werkt aantoonbaar anders.
Critici benadrukken dat het té makkelijk is om alles op “ziekte” te schuiven:
Iedereen begint uit vrije wil met gokken.
Hulp zoeken en herstel vergen bewuste keuzes.
Verantwoordelijkheid mag niet volledig worden afgeschoven.
Een veelgehoorde uitspraak: “Je hebt misschien een ziekte, maar dat ontslaat je niet van de gevolgen van je gedrag.”
Toch wordt gokverslaving vaak minder serieus genomen dan andere verslavingen. Je ruikt het niet, je ziet het niet, vaak merk je het pas als iemand diep in de schulden door gokken zit.
Het stigma is groot. Mensen vragen: “Waarom stop je gewoon niet?” Maar dat is net zo oneerlijk als tegen iemand met een depressie zeggen: “Wees gewoon wat vrolijker.”
Deze houding vergroot schaamte, isolatie en maakt het lastiger om hulp te zoeken.
Misschien is het antwoord niet zwart-wit. Gokverslaving ontstaat door een mix van aanleg, omgeving en gedrag. Vrije wil brokkelt langzaam af, maar verantwoordelijkheid voor herstel blijft cruciaal.
Zo ontstaat ruimte voor begrip én actie: erkennen dat het een aandoening is, zonder de persoonlijke rol bij herstel te negeren.
Is gokverslaving vooral een ziekte?
Mag je mensen aanspreken op hun keuzes?
Of moeten we milder zijn en beter begrijpen wat er in het brein gebeurt?
👉 Deel je mening. Respectvol, maar prikkelend. Want deze discussie hoort niet alleen in behandelkamers, maar ook aan de keukentafel.